Tìm hiểu các định nghĩa về nghề thẩm phán
Thẩm phán tiếng Anh là gì?
Trong tiếng Anh, thẩm phán là Judge, là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong hệ thống pháp luật của quốc gia. Không đơn thuần là người thực hiện những hoạt động xét xử trong phiên toà, thẩm phán còn quản lý các hoạt động xét xử của toà án.
Thẩm phán là gì?
Thẩm phán được biết đến như một chức danh chuyên nghiệp, là công chức của nhà nước. Theo quy định của pháp luật, thẩm phán sẽ được bổ nhiệm, giao nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể. Với trách nhiệm tiến hành tố tụng, thẩm phán đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự công bằng, minh bạch.
Thẩm phán được xem là một chuyên gia có trình độ chuyên môn cao về pháp luật, có trách nhiệm đưa ra những phán quyết chính xác và công bằng. Đồng thời, thẩm phán phải có trách nhiệm tuân thủ các quy định pháp luật về độc lập, công bằng và tính minh bạch. Thẩm phán còn phải tuân thủ những quy định pháp luật về đạo đức nghề nghiệp, tiến hành xét xử độc lập và không bị áp lực từ bên ngoài. Đặc biệt, thẩm phán sẽ là người đưa ra phán quyết cuối cùng dựa trên chứng cứ và luật pháp.
Thông thường, hệ thống thẩm phán sẽ được chia thành nhiều ngạch xếp theo phẩm cấp từ cao xuống thấp, bao gồm:
- Thẩm phán Toà án Nhân dân Tối cao.
- Thẩm phán Cấp cao.
- Thẩm phán Trung cấp.
- Thẩm phán Sơ cấp.
Mỗi ngạch thẩm phán sẽ đảm nhiệm vai trò riêng. Tuy nhiên, tất cả đều phải đảm bảo tính công bằng và đáp ứng giá trị đạo đức của xã hội. Thẩm phán chính là đại diện cho Nhà nước, có quyền tiến hành xét xử những vụ án, tranh chấp và đưa ra phán quyết đối với những hành vi vi phạm pháp luật.
Thẩm phán dự khuyết là gì?
Thẩm phán dự khuyết là người thay thế thẩm phán gốc khi thẩm phán gốc không thể tham gia giải quyết vụ án hoặc phiên tòa vì các lý do cụ thể.
Những lý do đó có thể là:
- Thẩm phán bị mắc bệnh.
- Thẩm phán có xung đột lợi ích trong vụ án.
- Thẩm phán không thể tham dự vì lý do cá nhân hoặc công việc khẩn cấp khác.
Trong tình huống này, một thẩm phán dự khuyết sẽ được chỉ định để thay thế và tiến hành phiên tòa hoặc xét xử vụ án. Thẩm phán dự khuyết cần đảm bảo giải quyết vụ án hoặc phiên tòa theo quy trình và luật pháp mà thẩm phán gốc dự kiến thực hiện.
Thẩm phán sơ cấp là gì?
Thẩm phán sơ cấp là người thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn liên quan đến xét xử vụ án. Đặc biệt, họ có quyền ở mức cơ sở, nơi vụ án hoặc tranh chấp ban đầu được nộp đơn khởi kiện.
Thẩm phán sơ cấp chịu trách nhiệm trong việc xem xét tình hình, lắng nghe các bên liên quan, thu thập chứng cứ, đưa ra quyết định và phán quyết dựa trên luật pháp liên quan. Công việc của thẩm phán sơ cấp liên quan đến việc giải quyết các vụ án và tranh chấp cụ thể ở mức địa phương hoặc tòa án cấp dưới trong hệ thống tư pháp.
Thẩm phán được xem là mắt xích đầu tiên trong quá trình tư pháp, ảnh hưởng đến việc đưa ra quyết định về quyền và lợi ích của các bên liên quan trong vụ án hoặc tranh chấp dân sự.
Trách nhiệm và quyền hạn của nghề thẩm phán là gì?
Trong luật tố tụng hình sự
Nhiệm vụ và quyền hạn khi giải quyết, xét xử vụ án hình sự
- Nghiên cứu hồ sơ vụ án trước khi mở phiên tòa: Thẩm phán phải tập trung vào việc đánh giá và nắm rõ tất cả thông tin, chứng cứ và luật pháp liên quan đến vụ án.
- Tiến hành xét xử vụ án: Thẩm phán phải chủ trì phiên tòa, lắng nghe các bên liên quan và đưa ra các quyết định công bằng và dựa trên luật pháp.
- Tiến hành hoạt động tố tụng và biểu quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền của Hội đồng xét xử: Thẩm phán phải quản lý phiên tòa, quyết định về các thủ tục tố tụng và đảm bảo tính công bằng trong quá trình này.
- Tiến hành hoạt động tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tòa án theo sự phân công của Chánh án Tòa án: Thẩm phán cần tuân theo chỉ đạo của Chánh án Tòa án và thực hiện các hoạt động tố tụng bổ sung khi cần thiết.
Nhiệm vụ và quyền hạn khi được phân công là chủ tọa phiên tòa
- Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn: Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có quyền quyết định về việc áp dụng, thay đổi hoặc hủy bỏ các biện pháp ngăn chặn như tạm giam hoặc cấm ra nước ngoài.
- Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung: Thẩm phán có thẩm quyền quyết định xem xét việc trả hồ sơ vụ án cho cơ quan điều tra tiến hành điều tra bổ sung.
- Quyết định đưa vụ án ra xét xử: Thẩm phán có quyền quyết định về việc đưa vụ án ra xét xử tại phiên tòa.
- Điều hành việc xét xử vụ án, tranh tụng tại phiên tòa: Thẩm phán chủ tọa phiên tòa phải đảm bảo quy trình phiên tòa diễn ra theo đúng luật và có thẩm quyền quyết định về thứ tự xét xử.
- Quyết định trưng cầu giám định, giám định bổ sung hoặc giám định lại, thực nghiệm điều tra: Thẩm phán có thẩm quyền quyết định về việc yêu cầu giám định, giám định bổ sung, hoặc giám định lại các phần liên quan đến vụ án.
- Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tòa án theo sự phân công của Chánh án Tòa án: Thẩm phán chủ tọa phiên tòa phải tuân theo chỉ đạo của Chánh án Tòa án và thực hiện các hoạt động tố tụng bổ sung khi cần thiết.
Trách nhiệm trước pháp luật
Thẩm phán chịu trách nhiệm trước pháp luật về những hành vi và quyết định của mình. Thẩm phán phải tuân thủ luật pháp và đảm bảo tính công bằng và độc lập trong quyết định. Thẩm phán không phải chịu trách nhiệm trước Chánh án Tòa án, mà chỉ chịu trách nhiệm trước pháp luật, đồng thời phải tuân theo nguyên tắc xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.
Trong luật tố tụng dân sự
Xử lý đơn khởi kiện, đơn yêu cầu, thụ lý vụ việc dân sự
Thẩm phán có trách nhiệm tiếp nhận và xem xét các đơn khởi kiện và đơn yêu cầu từ đương sự, sau đó quyết định về việc thụ lý vụ việc dân sự dựa trên quy định của luật tố tụng dân sự.
Lập hồ sơ vụ việc dân sự
Thẩm phán phải tạo và quản lý hồ sơ liên quan đến vụ việc dân sự, bao gồm việc thu thập, sắp xếp và lưu trữ tất cả tài liệu và chứng cứ liên quan đến vụ án.
Thu thập, xác minh chứng cứ
Thẩm phán phải tổ chức phiên tòa và phiên họp để lắng nghe các bên liên quan, thu thập và xác minh chứng cứ.
Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ
Thẩm phán có quyền quyết định về việc áp dụng, thay đổi hoặc hủy bỏ các biện pháp khẩn cấp tạm thời nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của các bên liên quan trong vụ việc dân sự.
Quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ
Thẩm phán có thẩm quyền quyết định về việc tạm đình chỉ hoặc đình chỉ giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp cần thiết và quyết định tiếp tục đưa vụ việc ra giải quyết sau khi đánh giá tình hình.
Giải thích, hướng dẫn đương sự
Thẩm phán phải giải thích cho các đương sự về quyền và trách nhiệm của họ, cung cấp hướng dẫn về việc thực hiện quyền được yêu cầu trợ giúp pháp lý.
Họp kiểm tra và đưa ra quyết định
Thẩm phán phải quản lý phiên họp kiểm tra, đảm bảo sự công khai và công bằng trong việc xem xét và công nhận sự thỏa thuận giữa các đương sự.
Đưa ra quyết định
Thẩm phán có quyền quyết định về việc đưa vụ án ra xét xử hoặc giải quyết vụ việc dân sự.
Triệu tập tham gia
Thẩm phán có thẩm quyền triệu tập người tham gia phiên tòa hoặc phiên họp, bao gồm các bên liên quan và các nhân chứng cần thiết.
Chủ toạ hoặc tham gia xét xử
Thẩm phán có vai trò chủ tọa hoặc tham gia vào quá trình xét xử vụ án và giải quyết vụ việc dân sự.
Đề nghị Chánh án Tòa án phân công Thẩm tra viên hỗ trợ
Thẩm phán có quyền đề nghị Chánh án Tòa án phân công một Thẩm tra viên để hỗ trợ thực hiện hoạt động tố tụng theo quy định của luật tố tụng dân sự.
Điểm khác nhau giữa chánh án và thẩm phán là gì?
Vai trò và trách nhiệm chính
- Chánh án: Chánh án là người đứng đầu toàn bộ hệ thống tòa án, chịu trách nhiệm quản lý, lập kế hoạch và phân công nhiệm vụ cho thẩm phán, đảm bảo hoạt động của tòa án diễn ra hiệu quả. Thông thường, chánh án sẽ không tham gia trực tiếp vào việc xét xử các vụ án.
- Thẩm phán: Thẩm phán là những người thực hiện việc xét xử các vụ án, có trách nhiệm nghe các bên liên quan, thu thập chứng cứ và đưa ra quyết định, phán quyết dựa trên luật pháp.
Quyền hạn
- Chánh án: Chánh án có quyền quyết định về các vấn đề quản lý và tổ chức của tòa án cũng như quyền phân công thẩm phán cho các vụ án cụ thể. Đồng thời, chánh án có thể can thiệp vào việc quyết định về phân công thẩm phán hoặc vấn đề tạo quy trình tố tụng.
- Thẩm phán: Thẩm phán có quyền quyết định về việc giải quyết vụ án hoặc tranh chấp cụ thể, lắng nghe các bên liên quan, thu thập chứng cứ và đưa ra quyết định dựa trên luật pháp.
Tính độc lập và công bằng
- Chánh án: Chánh án thường không tham gia trực tiếp vào việc xét xử vụ án để đảm bảo tính độc lập và công bằng của quá trình tố tụng. Trách nhiệm của chánh án là đảm bảo thẩm phán thực hiện nhiệm vụ mà không chịu tác động từ bên ngoài.
- Thẩm phán: Thẩm phán có nhiệm vụ xét xử vụ án dựa trên luật pháp và chứng cứ một cách công bằng và độc lập, không phải chịu trách nhiệm trước Chánh án Tòa án.
Số lượng
- Chánh án: Một tòa án thường chỉ có một Chánh án.
- Thẩm phán: Một tòa án có nhiều thẩm phán. Số lượng thẩm phán có thể thay đổi tùy theo quy mô của tòa án và số lượng vụ án.
Quyền ra quyết định cuối cùng
- Chánh án: Chánh án thường không đưa ra phán quyết cuối cùng trong vụ án. Quyết định cuối cùng thường do thẩm phán đưa ra.
- Thẩm phán: Thẩm phán có quyền đưa ra phán quyết cuối cùng trong vụ án, ảnh hưởng đến kết quả của tố tụng.
Lộ trình cơ bản để chinh phục nghề thẩm phán là gì?
Giai đoạn 1 – Tốt nghiệp chuyên ngành Luật
Để trở thành Thẩm phán, bạn cần tốt nghiệp chuyên ngành Luật từ trường đại học uy tín. Các trường đại học có chuyên ngành Luật được nhiều bạn trẻ theo đuổi hiện nay là:
- Đại học Luật Hà Nội.
- Đại học Luật TP Hồ Chí Minh, Khoa Luật.
- Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Đại học Kinh tế – Luật TP Hồ Chí Minh.
- …
Giai đoạn 2 – Tham gia kỳ thi công chức ngành Tòa án
Bạn cần tham gia kỳ thi công chức ngành Tòa án. Đây là bước quan trọng để bắt đầu sự nghiệp tại Tòa án. Bạn có thể tìm hiểu thông tin về kỳ thi tại Cổng thông tin điện tử Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Giai đoạn 3 – Học nghiệp vụ Thư ký Tòa án
Đây là giai đoạn bắt buộc để bạn trở thành thẩm phán trong tương lai. Bạn cần tham gia khóa học nghiệp vụ Thư ký Tòa án để chuẩn bị cho vai trò thẩm phán.
Giai đoạn 4 – Bổ nhiệm làm Thư ký Tòa án
Sau khi hoàn thành khóa học nghiệp vụ, bạn sẽ có cơ hội được bổ nhiệm làm Thư ký Tòa án. Đây là cơ hội để bạn tích lũy kinh nghiệm và học hỏi.
Giai đoạn 5 – Đào tạo nghiệp vụ xét xử
Trong giai đoạn này, bạn cần tham gia các khóa đào tạo nghiệp vụ xét xử và trở thành một Đảng viên.
Giai đoạn 6 – Tham gia kỳ thi tuyển chọn Thẩm phán sơ cấp
Bước này đòi hỏi bạn phải vượt qua kỳ thi tuyển chọn Thẩm phán sơ cấp.
Giai đoạn 7 – Bổ nhiệm làm Thẩm phán
Sau khi vượt qua kỳ thi tuyển chọn, Chánh án Tòa án cấp cao sẽ ra quyết định bổ nhiệm bạn vào chức danh Thẩm phán. Lúc này, bạn đã chính thức trở thành Thẩm phán tại ngạch Thẩm phán sơ cấp.
Trên đây là những thông tin cơ bản về thẩm phán. Goodjob Việt Nam hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ thẩm phán là gì cũng như vai trò của chức vụ này trong hệ thống pháp luật. Hãy tiếp tục theo dõi Goodjob Việt để đón đọc những bài viết hay và hữu ích khác bạn nhé!